اثبات وجود محیط(آیا زندگی خیال پردازی من است؟)
پیش از پرداختن به جزئیات برهان استقرا، لازم است به من، محیط من، و ارتباط من و محیط من بپردازیم.
کسی به وجود خود شکّی ندارد و اگر داشت، می توان او را کتک زد تا به یقین برسد؛ لذا اوّلین گام برای ما، نشان دادن وجود محیط است.
من هستم؛ آیا محیطی نیز برای من هست؟ آیا موجودی غیر از من هست که بر من اثر می گذارد؟ یا همه چیز صرفاً تخیلات من است که خود ساخته و پرداخته ام؟
پاسخ این پرسش با یک تناقض منطقی و از طریق برهان خلف معلوم می شود:
بیایید فرض کنیم که من هستم و سوای من هیچ چیز نیست. آنچه می بینم، می شنوم و درک می کنم، تصوّرات من است و ساخته و پرداخته ی من. همچنین، من مختار مطلقم؛ یعنی هیچ چیز بر من اثر گذار نیست-چون سوای من چیزی نیست که بخواهد اثری داشته باشد- و هیچ چیز نیست که مرا محدود کند. هر چه بر من می گذرد تصّورات من است و همه ی این ها می شود عمل من. من به عنوان یک مختار، هرچه بخواهم می کنم.... آیا می شود من خلاف خواست خود عمل کنم؟ قطعاً نمی توانم آنچه را نمی خواهم، بخواهم! پس درد و رنجی که بر من می گذرد چیست؟؟؟
اگر من بودم و محیط نبود، هیچ جبری بر من نبود و من با خود همان می کردم که می خواستم و دردی نبود. حال که درد هست، یعنی عملی بر من رخ می دهد که من نمی خواهم. لذا موجودی هست غیر از من که بر من اثر می گذارد-اثری جز خواست من-. لذا محیط هست و محیط من غیر من است.
فهرست دروس | درس بعدی>> مرز من و محیط(1)